Fotoreis Marokko – Ervaringen van de reisbegeleider
Door Damien Franscoise
Eind februari 20224 was het dan zover; ik mocht de eerste fotoreis naar Marokko gaan begeleiden! Ruim een jaar geleden was ik in Marokko geweest om deze reis uit te zetten en kwam ik enorm enthousiast daarvan terug; Marokko is een bijzonder afwisselend en fotogeniek land en verdiend een plek in ons reisprogramma.
Try-out
Omdat niet alle fotolocaties precies uitgezocht waren en er een aantal nieuwe plekken bezocht gingen worden die ik nog niet kende hebben wij er een try-out van gemaakt. Deelnemers weten dat dingen dan misschien niet precies zo lopen als verwacht, maar kunnen er ook mooie onverwachte dingen juist gebeuren. Binnen korte tijd zat de fotoreis opeens vol, 8 deelnemers hadden zich aangemeld voor de reis en zelfs een paar mensen daarna op een wachtlijst. Een aantal gingen mee juist omdat het een try-out was, lekker meedenken met hoe de reis het beste opgezet kon worden.
Vertrek
Op vrijdag 23 april ontmoetten we elkaar op Schiphol. We zijn snel door alle controles heen en er is mee dan voldoende tijd voor een kopje koffie te drinken en de eerste reisverhalen uit te wisselen. Door een mechanisch probleem in het vliegtuig vertrekken we wat later dan gepland. De vlucht gaat gelukkig snel voorbij en we arriveren in de vroege avond op de luchthaven van Marrakech. Na de douane faciliteiten en geld gepind te hebben staat buiten onze chauffeur ons op te wachten. Het is gelukkig maar een kort ritje naar het hotel, na zo’n reisdag is iedereen moe van al het wachten en zitten. Gelukkig kunnen we lekker dineren in het hotel en blijken de kamers luxe te zijn. Iedereen duikt dan ook snel het bed in.
El Jadida en Casablanca
De volgende dag vertrekken we op tijd en verlaten Marrakech om naar de voormalige Spaanse stad El Jadida te gaan. Het is een mooie rit en de deelnemers kijken hun ogen uit. Paard en wagen, de gekste autootjes en het afwisselende landschap maken het tot een belevenis. In El Jadida lunchen we eerst in een goed visrestaurant en ontdekken daarna de oude binnenstad (de medina). Hier kan iedereen rustig wennen aan het fotograferen in Marokko, genieten van het zonnetje en hulp krijgen bij het instellen van de camera’s. We nemen de tijd en vertrekken later in de middag richting Casablanca. Dit is gelukkig een vrij korte rit en na kort in het hotel te zijn geweest rijden we snel naar een uitzichtpunt toe waar ik de deelnemers graag naartoe wilde nemen. Vanaf hier hebben we een schitterend uitzicht namelijk op dé aandachtstrekker van Casablanca; de Hassan II moskee. Na de moskeeën in Mekka en Medina is dit de grootste ter wereld EN de grootste die je als niet-Moslim mag bezoeken. Het is een indrukwekkend gebouw dat bovendien half boven de oceaan is gebouwd. Uitkijkend hierop en met een warme ondergaande zon in de rug fotograferen we dit schouwspel.
De volgende ochtend staat de moskee weer op het programma maar nu gaan we er ook in. Bij binnenkomst doen we onze schoenen uit, hoofdbedekking e.d. is niet nodig. De moskee is gigantisch van binnen en vol met kleuren en lichtspel waar je gebruik van kunt maken in je foto’s. Eerst fotograferen we in het centrale deel, hierna gaan we een verdieping lager waar de wasruimtes zijn. Voordat je mag bidden in de moskee moet je je namelijk eerst reinigen, waarbij onder andere de voeten en het gezicht volgens een vaste methode schoongemaakt worden. Ook deze ruimte is mooi om te fotograferen. Daarna is het tijd om Casablanca achter ons te laten en reizen we naar de hoofdstad van Marokko: Rabat!
De hoofdstad van Marokko: Rabat
Na de eerste fotobespreking van de reis gaan we de medina van Rabat in. Het is druk in de souk maar in de smalle zijstraatjes is het onverwachts leuk en relaxed fotograferen. De stijl van Rabat is ook heel anders dan van bijvoorbeeld Marrakech of Fez met een heel andere bouwstijl en veel witte huizen. Leuk om dat verschil zo duidelijk te zien. We verzamelen na een tijdje weer en eten in een heerlijk restaurant aan het strand, na Rabat gaan we voorlopig de zee niet meer zien.
De volgende ochtend gaan we eerst nog met een gids op pad. Hij neemt ons mee naar een prachtig oud gedeelte van Rabat dat we nog niet gezien hadden en dat zeer strategisch lag om de stad te verdedigen. Vanuit hier is de stad gegroeid maar dit gedeelte heeft het authentieke goed weten te behouden. De gids is lekker enthousiast en laat ons graag de mooiste delen van zijn stad zien. Hij neemt ons daarna nog mee naar de graftombe van koning Mohammed V en de Hassantoren, een nooit afgebouwde moskee. Hier is ook een erewacht die je mag fotograferen, de enige militairen in Marokko die je mag fotograferen. Dat doen we dus zeker!
Chefchaouen de Blauwe Stad
In de regen rijden we daarna naar Chefchaouen toe. Deze plaats ligt buiten de begaande route voor de meeste toeristen. Het ligt daarvoor te noordelijk en te lastig te bereiken. Maar voor ons fotografen is dit een must. De van oorsprong witte huizen zijn namelijk blauw geverfd. Van oorsprong heeft dit met de grote populatie Joden te maken die hier hebben gewoond maar was het ook om de reflectie van het wit te temperen. Dat willen we wel zelf eens zien. Onze riad (voormalige stadsvilla) ligt midden in het oude deel van de stad en is super authentiek. Wat een leuke start van ons verblijf hier!
Vroeg in de ochtend vertrekken we met onze gids op pad. De winkels zijn nog dicht, de toeristen nog niet gearriveerd en het weer is bewolkt; dit blijkt perfect te zijn om het blauw waarmee de stad geverfd is te fotograferen. We dwalen door de steegjes en straatjes en op iedere hoek is weer een overvloed aan fotomogelijkheden. Wat een geweldige plek is dit! Onze gids kan ook niet stoppen en veel langer dan gepland maar aangespoord door ons enthousiasme blijft hij mooie plekken zoeken. Rond lunchtijd nemen we afscheid van hem en laten we het even op ons inwerken… Maar niet te lang want bij zonsondergang staan we op een hooggelegen uitzichtpunt uitkijkend over de blauwe stad. De wind maakt het gevoelig koud maar toch genieten we hier enorm van!
Volubilis en Mèknes
De volgende ochtend verlaten we Chefchaouen en rijden naar de Romeinse opgravingenstad Volubilis. Een enorme opgraving en voor velen een verrassing dat ook hier de Romeinen geweest zijn. Het voelt hier al aan als voorjaar en de vele bloemen versterken dat gevoel. Met een dreigende lucht op de achtergrond zorgt dit voor sfeervolle foto’s. We rijden kort naar de tweede koningsstad van deze reis: Mèknes en ook hier hebben we een lokale gids die ons de stad laat zien. Het zijn leuke plekken die we zien maar achteraf moeten we toch eerlijk concluderen dat van alle steden en medina’s die we bezocht hebben Mèknes het minst onderscheiden was. Dat kan van de volgende plek zeker niet gezegd worden.
Op een uurtje rijden ligt namelijk Fèz en wat mij betreft de meest indrukwekkende medina van Marokko. Ook hier zitten we in een schitterende riad aan de rand van de oude stad. En met een heerlijke keuken!
Fèz; de meest authentieke Koningsstad
De volgende ochtend worden we vroeg opgehaald door onze gids en na eerst bij een paleis en uitzichtpunt geweest te zijn duiken we die grootse medina in. Wat is hier allemaal te zien! Winkeltjes, mensen, koopwaar, ezels, torens, de oudste universiteit van de wereld, steegjes en nog zoveel meer. Alle zintuigen worden geprikkeld als je hier rondloopt. Onze gids kent de mooiste plekken en neemt ons mee naar locaties die we zelf nooit gevonden zouden hebben. Niet zo gek als je weet dat er honderden steegjes zijn…
Absoluut één van de hoogtepunten van Fez is de leerlooierij en die bezoeken we vanaf een uitzichtpunt. De vele bakken waarin het leer gedroogd en gekleurd worden zijn een aanslag op je geurvermogen maar fotografisch gezien is dit echt een must om te doen.
In de middag gaan sommigen nog de medina in, anderen nemen even de tijd om alles op zich in te laten werken. Wat een ervaring is Fez!
Het Atlasgebergte en de Sahara woestijn
Na de nacht nog hier doorgebracht te hebben staan twee reisdagen op het programma; we rijden namelijk via het Atlasgebergte naar de Sahara woestijn toe. Dit is een flinke afstand en we willen hier ook de tijd voor nemen want het landschap verandert continue tijdens de rit. Voor we het weten lopen we in de sneeuw bijvoorbeeld rond, zien berberapen wegrennen, merken dat het landschap steeds droger wordt en zien uiteindelijk die fantastisch mooie zandduinen van de woestijn liggen. Maar wel onder uitdagende omstandigheden, er komt namelijk net een zandstorm voorbij…
Toch lukt het om het kamp te bereiken en de eerste foto’s te maken. Het kamp blijkt bovendien een schot in de roos; een heel vriendelijk team, een ongeëvenaard mooi uitzicht, heel sfeervolle aankleding en een keuken op sterrenniveau. En de tenten natuurlijk want iedereen heeft een eigen luxe tent met groot twee-persoonsbed, een eigen badkamer met douche en toilet en stroom om alle apparatuur op te kunnen laden. Dit is genieten en de lange autorit nu al waard! De volgende ochtend staan we bij zonsopkomst klaar om die duinen in al hun pracht te fotograferen. De wind is gaan liggen, wel vrij veel bewolking maar dat deert niet; dit is zo mooi! Daarna is het snel ontbijten en gaan we een kamelentocht maken. Die zou eigenlijk gisteren plaatsvinden maar vanwege de wind hebben we dat verplaatst naar vanochtend.
De Kamelentocht
De kamelen staan al op ons te wachten en kunnen we erop klimmen. De een doet dat duidelijk met wat meer elegantie en gemak dan de ander haha. Maar al snel zit iedereen op de kameel en vertrekken we. Het uitzicht verandert continue en we raken niet uitgefotografeerd. De jongens van de kamelen lopen en rennen continue in het rond zodat ze mooi als onderwerp in de foto’s kunnen dienen. De schitterende zandduinen, de minimale begroeiing en het lijnenspel doen de rest. Wat een ervaring! In ongeveer een uur tijd lopen we naar onze jeeps toe en stappen we na het maken van een groepsfoto over op de auto’s en worden we teruggebracht naar onze eigen bus. De terugreis richting Marrakesh kan beginnen.
Via de Atlas en Aït-Ben-Haddou naar Marrakesh
Ook deze terugreis doen we in twee dagen om genoeg tijd te hebben een aantal plekken te bezoeken. We nemen de noordelijke route waarbij we continue zicht hebben op de bergen van de Atlas. We rijden twee keer grote kloven in om hier te fotograferen en dat zijn erg leuke stops om mee te pakken. Na de eerste dag rijden komen we in het donker aan in ons overnachtingsadres in Ourzazate, bekend van de filmstudio’s die hier liggen. De hotelkamers zijn erg ruim en het is heerlijk stil buiten dus dat belooft een goede nacht slapen na zo’n afwisselende dag.
De volgende ochtend begint na het ontbijt met een kort bezoek aan wat plekken in Ourzazate en daarna rijden we door naar het bijzondere Ait-Ben-Haddou; een Ksar (een verzameling verdedigbare huizen) op een steile heuvel gebouwd. Dit is zo goed bewaard gebleven dat het tegenwoordig UNESCO werelderfgoed is. Na een korte rit vanuit Ourzazate arriveren we er en nadat we eerst vanaf een uitzichtpunt gefotografeerd hebben gaan we daarna het dorp zelf in. Het is niet groot en de route wijst zichzelf en daardoor lopen we al snel in verschillende groepjes rond. Het is druk maar toch lukt het deelnemers om mooie foto’s hier te maken. Na ruim de tijd gehad te hebben om te fotograferen verzamelen we voor de lunch en rijden we daarna via een schitterende bergpas naar Marrakech toe. Een flinke dag achter de rug hebbende besluiten we om in het hotel te dineren en zoekt daarna iedereen snel de hotelkamer op. Maar goed ook want de volgende dag is het vroeg opstaan!
Weer een hoogtepunt van de reis; de ballonvaart!
De volgende ochtend is het ruim voor zonsopkomst opstaan en verzamelen we in de lobby van het hotel. We worden opgehaald door een auto want we gaan vanochtend een ballonvaart maken!!! Dit is voor mij nu al de 11e keer dat ik een ballonvaart maak maar iedere keer blijft dit zonder twijfel één van de hoogtepunten van een reis. Zo niet hét hoogtepunt. Bij aankomst staat er koffie en thee klaar en ontvangen we een veiligheidsinstructie en kunnen we een video laten maken van onze vlucht. Wat een leuk idee en we besluiten om hier gebruik van te maken!
De ballonnen worden inmiddels klaargemaakt en voordat we het goed en wel realiseren mogen we instappen. We vliegen in een enorme ballon met wel plek voor 24 personen maar toch heeft iedereen voldoende ruimte. De hemel wordt inmiddels kleurrijk verlicht door de bijna opkomende zon en om ons heen stijgen nog veel meer ballonnen op, wat zorgt dit voor fantastische foto’s bij iedereen! Even later komt de zon ook echt op en genieten we van het uitzicht op het Atlasgebergte, Marrakech in de verte en het landschap dichterbij. Regelmatig laat de piloot de ballon draaien zodat iedereen alle kanten op kan fotograferen en vertelt hij over de dingen die we kunnen zien. Als ik nu de foto’s terugkijk kan ik bijna niet geloven dat het zo mooi was en ik geloof niet dat ik ooit zo’n moeite had om de foto’s te selecteren van een ballonvaart; de schitterende zonsopkomst en de fotogenieke ballonnen maken dat gewoon bijna onmogelijk!
Na ongeveer een uur landt hij op een heel rustige en gecontroleerde manier en kunnen we uitstappen. Wat was dit weer fantastisch! Als de ballon is ingepakt rijden we naar het beginpunt toe waar een zeer uitgebreid ontbijt op ons wacht. We vallen aan want inmiddels heeft iedereen wel trek gekregen. In het hotel later beslissen we om even een uitgebreid rustmoment in te plannen om bij te slapen en deze ervaring even te kunnen verwerken.
Jardin de Majorelle
In de namiddag bezoeken we nog de kleurrijke en stijlvolle Jardin de Majorelle, een tuin ontworpen voor Yves Saint Laurent en die op loopafstand van het hotel ligt. We wandelen hier ongeveer 45 minuten rond en verbazen ons over het mooie kleurgebruik en bijzondere sfeertje. Hierna borrelen we op een nabij gelegen terras en sluiten we de dag af met een licht diner.
De soeks van Marrakesh
Ook de volgende dag staat weer een hoogtepunt op het programma; we gaan vandaag Marrakesh in onder begeleiding van een gids en we hopen op allemaal mooie straatfotografie momenten! Na eerst de Joodse wijk bezocht te hebben (inclusief een synagoge) en één van de koninklijke paleizen duiken we de soeks in. En eerlijk is eerlijk; deze maakt minstens net zoveel indruk als die in Fez. Het is wel duidelijk drukker hier, mogen scooters ook door de smalle steegjes heen rijden (ugh ugh) en voelt het toeristischer aan maar toch zijn er nog zoveel mooie en bijzondere dingen te zien dat iedereen dat vergeet. We dwalen van het ene steegje in het andere en genieten van het mooie ambachtswerk dat op veel plekken te zien is. De gids neemt ons langs allemaal mooie plekken en de groep geniet enorm van alles. Na vele omzwervingen lopen we uiteindelijk het bekende Jamaa el Fna plein op, het hart van de stad en de plek waar ’s avonds veel straatartiesten optreden. We lunchen samen en daarna is er vrije tijd voor iedereen om de resterende uren naar eigen keuze in te delen; souvenirs kunnen perfect hier gekocht worden maar lekker verder fotograferen is natuurlijk ook een optie. Ik heb drie kinderen thuis die altijd heel erg uitkijken naar mijn thuiskomst maar vooral de souvenirs die ik voor ze mee neem dus ik ga voor de eerste optie.
Aan het einde van de middag verzamelen we weer en gaan naar een restaurant toe met dakterras dat ik gereserveerd heb en vanwaar we een mooi uitzicht op het plein hebben. Een aantal in de groep hadden namelijk aangegeven met het blauwe uurtje van bovenaf het plein te willen fotograferen. We combineren het diner dus met fotograferen hier, super handig! Daarna fotograferen we nog kort op het plein en is iedereen doodmoe van alle indrukken. Slapen dus!
De relaxte afsluiting; Essaouira
De volgende ochtend is alweer de start van de laatste volle dag in Marokko. Desondanks vertrekken we vroeg want we rijden naar de kust toe om daar Essaouira te bezoeken. Deze relaxte stad met zijn overzichtelijke medina en vissershaven is een waardige afsluiter van de reis. We wandelen en fotograferen erop los en lunchen bij een heerlijk visrestaurant. In de namiddag rijden we weer terug naar Marrakech en op advies van onze chauffeur dineren we ’s avonds in een sjiek en zeer smaakvol restaurant, een laatste avond waardig! Ik eet hier de lekkerste tagine maaltijd van de reis, wat fantastisch om deze reis zo af te sluiten. Want ook de evaluatie de we tijden het diner doen over de reis is heel erg goed; ondanks dat dit een try-out reis was zijn er slechts kleine suggesties over hoe de reis eventueel nog te verbeteren maar kijkt vooral iedereen terug op een zeer geslaagde, afwisselende en zeer fotogenieke reis. Wat wordt ik daar blij van!
De laatste avond in Marokko vliegt voorbij en voordat we het weten nemen we afscheid van onze lieve en fijne chauffeur en lopen we de vertrekhal van de luchthaven van Marrakech in. Het einde van 2 inspirerende weken!
