Fotograferen in de bergen? Ja!!, maar…
Je wilt dolgraag spectaculaire berglandschappen fotograferen, maar het lijkt je te moeilijk en gevaarlijk? Ik ga je in deze blog 5 tips geven hoe de bergen te fotograferen. Gegarandeerd kom je met mooiere foto’s thuis na het lezen van dit blog!
De vele fotografen, die de afgelopen jaren met mij mee zijn geweest met fotoreizen naar o.a. de Dolomieten in Italië, de Picos de Europa in Spanje en naar Nepal, zullen dat volmondig beamen.
“There is only you and your camera. The limitations in your photography are in yourself, for what we see is what we are.” – Ernst Hass
Ik geef je graag vijf tips die helpen om betere foto’s in de bergen te maken!
Het begint met niet in belemmeringen en gevaren te denken, maar te zorgen voor een goede voorbereiding. Zoals je alle fotografie-onderwerpen en locaties goed moet voorbereiden.
Het is een cliché die altijd opgaat: een goeie voorbereiding is het halve werk!
Die voorbereiding kent in dit geval een 5-tal onderwerpen om je even goed in te verdiepen:
- Hoe fit ben je
- Welke locaties zijn geschikt
- Weer, kleding en persoonlijke uitrusting
- Camera, lenzen en accessoires
- Hoe maak je een aansprekende foto
Ik ga ze hierna puntsgewijs behandelen, zodat je voldoende handvatten krijgt om beter in de bergen te kunnen fotograferen.
Lees ze goed, pas ze toe en niets staat je een fotoreis naar de bergen nog in de weg.
Eerste tip voor het fotograferen in de bergen: hoe fit ben je?
Fitheid
De wedervraag die zich dan opdringt is natuurlijk, hoe fit moet je zijn?
En daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Dat is mede afhankelijk van de bereikbaarheid van de locaties die je wilt bezoeken en hoe ver je wilt gaan.
Het fotograferen van bergmeren langs de kant van de weg stelt weinig specifieke eisen aan je conditie, anders dan dat je een stukje kunt lopen. Hetzelfde geldt voor locaties die met een kabelbaan te bereiken zijn. Bijna altijd zijn dit prachtige en spectaculaire plekken, er loopt niet voor niets een kabelbaan naartoe.
Doorgaans zijn dit de locaties die wij met onze fotoreizen bezoeken en waardoor de reizen voor vrijwel iedereen geschikt zijn.
Uitdagender
Anders wordt het als je een stuk moet lopen, zoals bij onze fotoreis Himalaya in Nepal. Je zult er snel achter komen dat in de bergen het pad zelden vlak loopt, af en toe smal kan zijn en de kwaliteit niet met de keurig aangelegde Nederlandse wandelpaden te vergelijken is.
Heb je nooit in de bergen gelopen, dan moet je ervoor zorgen dat je conditie je niet in de weg gaat zitten. In Nederland zonder fysieke problemen minstens 10 kilometer onafgebroken kunnen wandelen is een goede graadmeter. Als dat ook lukt in het Limburgse heuvelland, dan ben je er conditioneel zeker klaar voor.
Lastige routes
Daarbij ga ik wel ervan uit dat je het straks in de bergen houdt bij wandelen en de lastige en technische wandelroutes vermijdt. Op de gangbare lokale wandelkaarten kun je de moeilijkheidsgraad van een wandeling aflezen.
Wees op dit punt vooral eerlijk naar jezelf (en je mede-wandelaars) en weet dat de meeste ongelukken in de bergen het gevolg zijn van zelfoverschatting.
Tweede tip voor het fotograferen van bergen: welke locaties zijn geschikt?
Bedenk dat de vele adembenemende foto’s van imposante berglandschappen veelal gemaakt zijn door fotografen met een ruime ervaring met gaan in de bergen. Die ervaring hebben ze in de loop der jaren opgedaan of ze zijn in een bergachtige omgeving opgegroeid en/of woonachtig.
Ben jij nog onervaren in de bergen, kies dan voor locaties die per auto, openbaar vervoer en/of kabelbaan bereikbaar zijn. Een aantal van die locaties vind je b.v. in de dag tot dag beschrijvingen bij de fotoreizen Dolomieten en Picos de Europa op onze website. Als ik mijn favoriete locatie moet noemen: Lagazuoi in de Italiaanse Dolomieten. Weergaloos!!
Bijzondere fotolocaties
Zie je niet op tegen meer inspanning en/of ben je een ervaren bergwandelaar, dan kun je je wagen aan locaties die verder weg en hoger in de bergen liggen. Denk dan aan goed bereikbare berghutten en bergmeren. De inspanning wordt beloond en je komt met unieke foto’s thuis. Check dan wel even de volgende twee hoofdstukken. Mooie hooggelegen locaties in de Dolomieten zijn:
– Lago Federa (Cortina d’Ampezzo)
– Lago di Sorapis (Cortina d’Ampezzo)
– Drei Zinnen Hutte, bereikbaar vanaf de grote parkeerplaats (Cortina d’Ampezzo)
– Lago di Antermoia (Val di Fassa / Campitello)
– Kabelbaan naar het uitzichtpunt op 3000m op de Marmolada (Arraba / Malga Ciapela)
Derde tip voor bergfotografie: Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel
Ook zo’n cliché opmerking die helaas maar al te vaak waar blijkt te zijn. Mijn wandelmaat vult dat altijd aan met ‘en kou is enkel emotie!’ (Daar ben ik het niet altijd mee eens 🥶).
Het weer in de bergen is wisselvallig en moeilijk voorspelbaar. Men zegt wel eens dat hoge bergen hun eigen weer maken. Er zijn vaak grote verschillen op korte afstand van elkaar.
Het temperatuurverschil tussen het dal en hoger op de berg.
Als vuistregel geldt dat per 100 meter stijgen het ongeveer een graad kouder wordt. Voelt de temperatuur in het dal aangenaam, dan kan het op de top van de Marmolada in de Dolomieten bij een beetje wind al gauw winters aanvoelen. Daar moet je je dus goed op voorbereiden, wil je je comfortabel blijven voelen en het veilig houden.
Het weer zelf.
Lokaal kunnen de verschillen groot zijn en een weerbericht moet zich altijd richten op de regio of zelfs de plek waar jij je bevindt. In de Alpenlanden wordt er in het weerbericht altijd onderscheid gemaakt tussen de dalen en de bergen. Mooi weer in het dal geeft geen garantie op mooi weer op de berg. Je zult niet de eerste zijn die vertrekt met 30 graden en uiteindelijk door sneeuw en hagelbuien gedwongen wordt om af te dalen. Om er terug in het dal achter te komen dat daar de hele dag de zon heeft geschenen.
Check altijd vooraf (en liefst ook tussentijds) de lokale weersverwachting voor het gebied waar je bent! Binnen een half uur kun je van de zomer in de winter belanden, inclusief sneeuwval).
Kleding en schoenen.
Juiste kleding is alles en de sleutel tot succes. Het toverwoord daarbij is ‘laagjes’. Daarmee bedoel ik meerdere dunnere kledingstukken die je over elkaar aantrekt, naar gelang de temperatuur. Dit zijn achtereenvolgens:
– hemdje
– T-shirt met korte mouwen
– dunne trui of overhemd
– windbestendig en warm vest
– (ademende) regenjas
– wandelbroek. Een afritsbroek is erg handig. Zelf gebruik ik er een waarvan de pijpen er op twee lengtes vanaf geritst kunnen worden.
– (ademende) regenbroek. Bij wind en kou trek ik die over de wandelbroek heen.
– wandelschoenen. Vanwege het oneffen terrein hebben (half) hoge wandelschoenen categorie B van een goed merk, al dan niet waterdicht, de voorkeur. Die hebben een stevige en stroeve zool en bieden je enkels goede bescherming tegen zwikken.
– wandelsokken. Kies voor goede wandelsokken. Zelf gebruik ik sokken van ‘Smartwool’. Comfortabel en snel droog.
Je voeten krijgen het stevig te verduren, dus je mag ze best een beetje verwennen.
Je hebt altijd je regenkleding bij je!
Ademende regenkleding (b.v. met Gore-Tex) is duur, maar draagt erg prettig, omdat je zweetvocht er doorheen kan verdampen. Een veel goedkoper volledig luchtdicht nylon regenpak is na een tijdje van binnen natter dan van buiten en dan koel je gevaarlijk snel af.
Andere attributen, die je in de bergen altijd bij je hebt, zijn:
– handschoenen
– petje of zonneklep
– muts
– zonnebril
– zonnecrème en lippenbalsem
– eventueel een paar telescopische wandelstokken
Vierde tip voor het fotograferen van berglandschappen: camera, lenzen en accessoires
Het onderwerp van de dilemma’s. Wat neem je mee en vooral, wat laat je thuis??
Als je in Nederland gaat fotograferen heb je al het gevoel door je hoeven te zakken door het gewicht van je fototas. Wat dat in de bergen betekent, daar wil je liever niet aan denken!
Check nog even het hoofdstukje over fitheid! 🙂
De fototas
Laten we beginnen met je fototas. Dat is in dit geval dus altijd een (foto)rugzak. Dat draagt beter, je hebt je handen vrij en geeft een betere balans.
Naast je fotospullen moet daar je regenkleding, trui, vest, kleine kledingstukken, een flesje water en wat te knagen in passen.
Hoe zwaarder de inhoud, hoe dikker de heup- en schouderbanden moeten zijn. Anders krijg je onherroepelijk pijn aan je schouders en heupen.
De meeste ‘echte’ fotorugzakken bieden geen of weinig extra ruimte voor je kleding e.d. en de dikte van de heup- en schouderbanden is vaak ondermaats.
Mijn favoriete fotorugzak
Zelf gebruik ik een fotorugzak van f-Stop, eigenlijk een gewone rugzak met een losse binnentas voor de fotospullen. Die rugzak is bij mij slechts halfgevuld met fotospullen (kleine binnentas).
Voor serieuze bergwandeltochten gebruik ik liever een ‘normale’ wandelrugzak. Die draagt gewoon veel beter. Ook dan hou ik de hoeveelheid fotospullen beperkt en verpak die apart (gepolsterde paraattas en lenstasjes). Vaak bevestig ik de paraattas voor de camera met karabiners (sterke bergsport clips) aan de schouderbanden van de rugzak, zodat de tas op de borst hangt en ik altijd snel bij de camera kan. Hoe gemakkelijker je erbij kunt, hoe meer foto’s je maakt.
Dan de fotospullen zelf. Less is more!!
Ga zeer doordacht en terughoudend te werk. Je bent geen pakezel en lopen in de bergen kost al inspanning genoeg. Je basisuitrusting weegt al het nodige en daar wil je echt geen tien kilo aan fotospullen aan toevoegen. Het is dus een kwestie van compromissen, polderen met jezelf.
Wat moet en wat mag mee?
Wat mee moet is je camera met een zoomlens. (Punt!)
– Die lens is bij voorkeur een standaard zoomlens van groothoek tot licht tele (b.v. 24-70 of 24-105 mm). Met deze combi kun je vrijwel alle foto’s maken.
– Hou je van bloemetjes en kleine beestjes, vergeet dan je macrolens niet.
– Voor landschapsfoto’s kun je als extra een groothoek zoomlens meenemen (b.v. 16-35 mm).
– De echte bikkels nemen ook een telezoom mee, b.v. een 70-200 mm.
Welke accessoires
Het op een bergwandeling meenemen van accessoires moet je ook om reden van gewicht en ruimte zo veel mogelijk beperken. Neem alleen mee wat je onderweg echt gebruikt.
– Extra batterijen!
– Een polarisatiefilter kan in de bergen nuttig zijn.
– Net als grijsverloopfilters.
– Wil je altijd je statief gebruiken, dan zal je die (helaas) mee moeten zeulen. Maar prettig is anders.
Vaak beperk ik me tot de paraattas aan mijn wandelrugzak met daarin enkel mijn camera met standaard zoomlens en een extra batterij. En ik geef eerlijk toe dat ik bij langere en zwaardere wandeltochten, waar het me vooral gaat om het bergwandelen en de beleving, mijn camera steeds vaker thuisblijft en ik vertrouw op mijn iPhone. Wat loopt dat fijn!!
Vijfde tip voor het fotograferen van hoge bergen: hoe maak je een aansprekende foto
Bergen zijn imposant, dreigend, geweldig, sfeer, overdonderend, liefelijk, torenhoog… en dat allemaal tegelijk. En dat moet ook allemaal op de foto.
Sta je er eenmaal voor, dan zie je vaak een chaotisch landschap zonder duidelijk onderwerp. Wat je op dat moment voelt en ziet, is vaak lastig naar een foto over te brengen. Hoe krijg je hoogte, diepte en weidsheid in dat kleine platte oppervlak van een foto? Omgekeerd kan door goed kadreren een foto een berglandschap zelfs mooier weergeven dan dat je het op dat moment ervaart. Als je naar een foto kijkt, waait de wind niet om je hoofd en krijg je het ook niet koud. Maar het zou wel mooi zijn als dat in de foto zichtbaar is. Bijvoorbeeld door:
– rijp op de bomen
– een laagje ijs op een waterplasje of bergmeertje
– jagende wolken met een lange sluitertijd
– door de wind bewogen bomen en struiken
Bergen zijn hoog en soms dreigend. En dat wil je laten zien.
– Om hoge bergen hoog te houden, zet je de toppen boven in je beeld en kantel je je camera zo min mogelijk achterover. Dat laatste maakt het landschap plat.
– Inzoomen op een onderwerp maakt dat de bergen in de achtergrond hoger en dreigender boven alles uit steken.
– Gebruik je een groothoek, dan lijken de bergen lager. Zet ze ook dan boven in je beeld en kijk goed naar een voorgrond met invoerende lijnen en/of een duidelijk onderwerp (b.v. bloemen).
Ik gebruik steeds vaker de groothoekzoom om de weidsheid van het berglandschap te tonen in combinatie met veel voorgrond en/of lucht. Een brandpunt van b.v. 16 mm geeft duidelijke invoerende lijnen in voorgrond en lucht. Probeer het maar eens.
Tijdstip
De beste tijdstippen van de dag zijn ook hier de periodes rond zonsopkomst en zonsondergang. Wat dat betreft niets nieuws onder de zon.
Midden op de dag kun je ook uitstekend fotograferen, mits het weer niet al te mooi is (tenzij je van ansichtkaart foto’s met strakblauwe luchten houdt).
Is het wel stralend weer of zit juist alles dicht door de regen, zoek het dan eens in de details.
Als er jagende laaghangende wolken zijn, geeft dat steeds wisselende interessante doorkijkjes op de bergtoppen en het dal.
Ik wens je een goede voorbereiding en alvast heel veel fotoplezier in de bergen!
